Oneindig verbonden

Trouwring
Een ring is een sieraad in de vorm van een cirkel en heeft hierdoor geen begin of einde. Het symboliseert oneindigheid, verbondenheid en eeuwige trouw. Het is dus een perfect sieraad om de eeuwige trouw tussen twee geliefden te bezegelen. Een trouwring is vaak glad en naadloos om deze ‘cirkel van verbondenheid’ extra te benadrukken. De traditie om trouwringen uit te wisselen en te dragen stamt uit de Romeinse tijd. In de Middeleeuwen verandert deze gewoonte: in deze periode dragen alleen vrouwen een trouwring. Pas aan het einde van de negentiende eeuw doen mannen weer een trouwring om.

Trouwringen worden specifiek om de vierde vinger van de linkerhand gedragen. Dat heeft alles met romantiek te maken. In de Oudheid dacht men dat de ader van de liefde – De Vena Amoris – door deze vinger stroomde en rechtstreeks verbonden was met het hart. De vierde vinger heet dan ook niet voor niets de ringvinger.

Toch hield dit romantische idee niet altijd stand. De trouwring werd door de eeuwen heen ook aan de rechterhand gedragen en er waren zelfs mensen die hun trouwring om hun duim of middelvinger droegen. Tegenwoordig maakt het niets uit aan welke hand je een trouwring draagt. Tenzij je gelovig bent. Daar waar de katholieken hun trouwring steevast om de vierde vinger van de linkerhand dragen, dragen de protestanten het aan hun rechterhand.

Symbolen, spreekwoorden en gezegden
Trouwringen zijn vaak gemaakt van goud. Dat blijft smetteloos en is hierdoor geschikt om ‘reinheid’ te symboliseren. Daarnaast staat goud in veel culturen voor schoonheid, macht, aanzien, de kracht van de zon en de vernieuwing van het leven. In de Nederlandse cultuur ontbreken veel van deze symbolische betekenissen.

Toch kennen we in de Nederlandse taal wel spreekwoorden en gezegden waarin de woorden ‘goud’ en ‘ring’ voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan het spreekwoord ‘al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding’. Het betekent dat iemand door het dragen van mooie kleding en sieraden zelf niet mooier wordt. Een ander spreekwoord is ‘eruitzien om door een ringetje te halen’. Als we dat zeggen, vinden we dat iemand er keurig uitziet. Het gezegde ‘dat is een huwelijk met een smalle trouwring’ is weer van een hele andere orde. Want als dit over een huwelijk gezegd wordt, heeft een man een relatie met meer dan één vrouw.

Sieraden dragen volgens de regels
Het beroemde boek ‘Hoe hoort het eigenlijk’ van Amy Groskamp-ten Have uit 1939 staat vol etiquetteregels. Het is een boek waarin gedragsregels precies zijn vastgelegd. Er staat van alles in: van tafelmanieren tot kledingvoorschriften. Groskamp beschrijft zelfs welke sieraden een vrouw bij bepaalde gelegenheden moet dragen. In die tijd is het ondenkbaar dat een vrouw zomaar wat willekeurige sieraden omdoet. Doet ze dat wel? Dan wordt ze gezien als een vrouw met een slechte smaak.

Zo vindt Groskamp het ongepast dat een vrouw zich voor het middageten overdreven opdoft. Zij mag tot die tijd niet meerdere ringen aan één hand dragen. Maar ook na lunchtijd is het oppassen geblazen. Ondanks dat een vrouw zich dan wel mag opdoffen, moet ze nog steeds bepaalde etiquetteregels volgen. Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat zij moderne sieraden combineert met antieke sieraden. Dat geldt ook voor het combineren van échte en neppe juwelen: of je draagt échte juwelen of je draagt neppe juwelen. Maar je draagt ze niet door elkaar.

Tegenwoordig klinken deze etiquetteregels voor veel mensen ‘lachwekkend’ in de oren. Maar lang niet voor iedereen. Ook nu nog zijn er veel schrijvers die hun lezers adviseren over ‘gepaste kleding en sieraden voor het juiste moment’.

Nepsieraden
Modevormgevers Coco Chanel en Elsa Schiaparelli trokken zich van dergelijke etiquetteregels niets aan. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw gold voor hen het motto: ‘hoe meer hoe beter’. In die tijd ontwierpen zij veel ‘nepsieraden’ en vervingen ze goud, zilver, edelstenen en parels voor andere materialen zoals kunststof, gekleurd glas of bergkristal.

Deze nepsieraden werden ‘costume jewelry’ of ‘fashion jewelry’ genoemd. Omdat ze van goedkopere materialen werden gemaakt, kon een grotere groep mensen dergelijke juwelen aanschaffen. Ook vandaag de dag zijn ‘nepsieraden’ nog altijd enorm populair en spelen merken en bedrijven op deze behoefte in. Een wereldleider in dit segment is het Oostenrijkse bedrijf Swarovski dat edelstenen en diamanten imiteert.

Nieuwe wegen
Ondanks de populariteit van ‘nepsieraden’ blijft de vraag naar échte gouden en zilveren sieraden onverminderd groot. In 1951 vindt er een belangrijke ontwikkeling plaats: er komen zogenaamde ‘cocktailringen’ met verwisselbare kleurstenen op de markt. Hierdoor kan de drager van de ring de kleur van de steen afstemmen op de outfit. Bij een cocktailparty – een ingetogen feestje waarbij cocktails worden geschonken – hoort nette kleding. Zo’n ring, gemaakt van geel- of roodgoud en bezet met kleurrijke halfedelstenen naar keuze, past perfect bij deze gelegenheid.

In de jaren zestig wordt deze ring populair bij een nieuwe, grote doelgroep: ‘de teenagers’. De kinderen die geboren zijn na de Tweede Wereldoorlog – de babyboomers – bereiken in de late jaren vijftig en zestig de tienerleeftijd. Twee miljoen Nederlanders zijn dan tussen de vijftien en vijfentwintig jaar oud. Meer dan de helft van deze groep jongeren verdient zijn eigen geld en wil geen traditionele sieraden dragen.

Slimme fabrikanten spelen handig op deze behoefte in. Ze passen de cocktailring aan zodat deze perfect aansluit bij de wensen van ‘de teenagers’. Ze noemen deze nieuwe variant ‘de teenagerring’.  Het is een zilveren gladde ring met een vierkant, rechthoekig of rond plat plaatje. Dit plaatje is versierd met een simpel lijnpatroontje of een knoedeltje bolletjes.

Meer dan ‘draagbaar geld’
Vanaf de ‘teenagerring’ verandert de visie van sommige ontwerpers rigoureus. Voor hen wordt het ontwerpconcept belangrijker dan het verwerken van goud, zilver en edelstenen. Zij willen een andere betekenis aan sieraden te geven. Dat doen zij door bijvoorbeeld te werken met goedkope materialen zoals rubber, plastic, aluminium. In sommige gevallen gebruiken ontwerpers zelfs hele bijzondere materialen, zoals tuinslangen of dobbelstenen.

In de loop van de geschiedenis is er een hoop veranderd: de betekenis, de etiquetteregels, de ontwerpen en de materialen. Maar één ding blijft altijd hetzelfde. Of het nu gaat om een trouwring, pronkring, modering of een kunstring; ze zijn veel meer dan ‘draagbaar geld’. Ze vertellen een verhaal!