Design for the Real World

Creatieve connecties (uit de tentoonstelling)

9 november 2020
Artikel

Het eerste deel van de tentoonstelling ‘Victor Papanek: The Politics of Design’ laat de invloeden, wisselwerkingen en creatieve verbindingen in het leven en werk van Papanek zien. Hier vind je de tentoonstellingstekst.

Victor Papanek was niet de enige die pleitte voor meer verantwoordelijkheidszin in design en die dat ook in de praktijk bracht. Papanek maakte deel uit van een ruimere stroming die de radicale sociale en culturele veranderingen in de VS en Europa van de jaren ’60 en ’70 opnam in een vorm van ‘designactivisme’. Het lijdt geen twijfel dat hij een leidende figuur was binnen deze beweging, en dat hij sindsdien generaties designers met zijn stellingen inspireerde. Zelf was hij net zo sterk beïnvloed door de belangrijkste architecten, maatschappijdenkers, designers en filosofen van de 20ste eeuw.

Het zijn net deze wisselwerkingen en creatieve verbindingen in het leven en werk van Victor Papanek die Victor Papanek: The Politics of Design probeert te illustreren aan de hand van een grootschalige media-installatie, met films, dia’s en ander beeldmateriaal uit de tijd van Papanek, en ook met een kamerbrede infografiek. Centraal hierin staat de grote architect, designer en visionair Richard Buckminster Fuller. Diens visie op de wereld als een ‘ruimteschip aarde’ waarop alles met alles verbonden is, komt terug in veel van Papaneks geschriften, voordrachten en ontwerpen.

Ook belangrijk waren de mediatheoreticus Marshall McLuhan, die Papaneks visie op de macht van de media vormgaf; en de grote Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright, die de wisselwerking tussen maatschappij, milieu en architectuur al in de jaren 1920 had erkend.

De rol die de studenten van Papanek in zijn leven en werk speelden, kan echter ook niet worden overschat. “Dit boek is opgedragen aan mijn studenten, om wat ze me hebben geleerd,” luidt de opdracht van Papaneks belangrijkste werk, Design for the Real World. De claim dat hij daadwerkelijk voor de échte wereld werkte, onderbouwde hij herhaaldelijk met het werk van zijn studenten, die hij nauwgezet met naam en toenaam bedankte voor hun bijdragen.