Radical Austria | Everything is Architecture

Aktionisme

31 maart 2021
Artikel

Deze tekst van Bart Lootsma is afkomstig uit de catalogus van de tentoonstelling. Klik hier voor de volledige catalogus.

Het Aktionisme is de geheel eigen, Oostenrijkse variant van de performancekunst, met als belangrijkste vertegenwoordigers Hermann Nitsch, Günther Brus, Rudolf Schwarzkogler en Otto Mühl. Door middel van choreografieën met naakte licha­men, verf en bloed in combinatie met luide muziek brachten zij de deelnemers en het publiek in een roes.

Günter Brus, Ana, 1964. Foto: Siegfried Klein. Met dank aan atelier Otto Mühl.

Geïnspireerd door de Oostenrijkse psychoanalyticus Wilhelm Reich wilden de Aktio­nisten het volk bevrijden van de burgerlijke onderdrukking die tot fascisme en oorlog leidt. De bevrijding van het lichaam staat hierbij centraal. Hermann Nitsch refereert aan zijn Orgien Mysterien Theater als spelen, waarin de deelnemers hun opgehoopte agres­sie kunnen afreageren.

De Aktio­nisten verkeren in dezelfde kringen als de vooruitstrevende architecten en exposeren hun werk in dezelfde galerieën. In Otto Mühls video Wehrertüchtigung ondergaat een groep jonge studenten, die later het architectuurcollectief Zünd-Up zouden vormen, een collectieve vernedering geïnspireerd op militaire oefeningen.

Zoals Hollein en Pichler de cultische en ritualistische oorsprong van de architectuur bena­drukken, refereren de Aktionisten vaak aan rooms-katholieke rituelen en attributen om alledaagse fenomenen als seksualiteit en het slachten van dieren tot een spiritueel theater te maken.

Otto Mühl, Wehrertüchtigung, Aktion 40, 1967 (still). Collectie mumok – museum moderner kunst stiftung ludwig, Wenen, verworven met steun van de Gesellschaft der Freunde der bildenden Künste, Wenen, 2009.