Als designstijl begon de stroomlijn vanaf de jaren ‘60 uit de mode te raken. Maar de wetenschappelijke aerodynamica bleef voortdurend in ontwikkeling. Dit gebeurde onder andere in de sport. Inmiddels zijn goede inzichten in aero-of hydrodynamica cruciaal voor snelheidssporten als zwemmen, wielrennen, schaatsen, bobsleeën en skiën.
De magische fotofinish
Sport is de inefficiëntste vorm van efficiëntie. Er wordt veel tijd en moeite gestoken in training en uitrusting, alleen maar om nét dat beetje eerder over de finishlijn te komen. De magie van de snelheid, waarmee gestroomlijnd design onze levens binnenkwam, bestaat nog steeds in de sport.
In de fotofinish, en in herhalingen van de wedstrijdbeelden, laat juist de vertraging de snelheid van de sporters zien. Deze beelden zijn een praktisch middel om de winnaar van een wedstrijd te bepalen. Maar ze voeden ook onze fascinatie voor de topsport.
Stroomlijn en aerodynamica
De stroomlijnstijl stelt een gladde, afgeronde vorm voor als vorm van de minste luchtweerstand. Maar lucht of water reageren anders bij verschillende snelheden, hoogtes of posities. Er zijn dus vaak andere vormen en materialen nodig. Dat kun je bijvoorbeeld zien aan het aerodynamische schaatspak. Dit pak bestaat uit verschillende soorten stof, sommige glad en sommige ruw, die de lucht precies de juiste kant op moet sturen.
Regels
Veel verschillende sporten hebben strenge regels over hoeveel hulp is toegestaan om weerstand te verminderen. Zo verbiedt zwemmersautoriteit F.I.N.A. zwemmers om pakken te dragen die hen helpen om sneller te gaan. Daarom werd zwemkleding die het hele lichaam bedekt ook verboden na de Olympische spelen in Beijing, in 2008. Verschillende teams droegen toen LZR Racerzwempakken. die op haaienhuid waren geïnspireerd. De verdenking bestond dat ze zwemmers een oneerlijk voordeel gaven.
Wielrenner Ellen van Dijk in actie. Foto door Sam Needham.
Meer
Historische, gestroomlijnde boeken
Over stroomlijning, zowel de ontwerpstijl als het wetenschappelijke fenomeen, is en wordt nog steeds veel geschreven. Een selectie aan historische boeken van conservator Tomas van den Heuvel.
Gestroomlijnde sporters
Wielrenster Ellen van Dijk is zevenvoudig wereldkampioen en zette in 2022 het werelduurrecord op haar naam. In deze video vertelt ze waarom stroomlijning voor haar belangrijk is.
Gestroomlijnde zonneauto’s
Zonneauto’s moeten zo efficiënt mogelijk zijn en worden daarom helemaal gestroomlijnd. In deze video vertelt Luc Evertzen van Solar Team Twente je meer over het belang van stroomlijning bij zonneauto’s.
Gestroomlijnde dieren
In de zoektocht naar de ideale stroomlijn wordt vaak gekeken naar de natuur. Maar waar hebben we het eigenlijk over als we het hebben over gestroomlijnde dieren?
Stroomlijning en luchtweerstand
Wat is een stroomlijn? En wat is luchtweerstand? In deze video legt Thijs van Druenen van Technische Universiteit Eindhoven je de basis uit.
Toekomst
Juist in onze tijd van klimaatontwrichting en brandstofschaarste staat het terugdringen van luchtweerstand weer hoog op de agenda van ontwerpers.
Ideaal
Het gestroomlijnde design ging in zijn hoogtijdagen samen met bepaalde moderne idealen.
Iconen
Nieuwe, gestroomlijnde voertuigen werden in advertenties en reclames vaak aangeprezen als de toekomst van het vervoer. Stroomlijntreinen, -auto’s, -vliegtuigen en -boten kregen zo een iconische status.
Experiment
In veel vroege experimenten werd de luchtweerstand van verschillende vormen met elkaar vergeleken om zo de perfecte vorm te achterhalen.
Betovering
De nieuwe mogelijkheden voor vooruitgang hadden grote invloed op de kunst en de populaire cultuur.
Natuur
Leren van de natuur dus toch heel nuttig zijn om aerodynamische ontwerpen te maken.
Stroomlijnen – wat is dat?
De term “stroomlijn” komt oorspronkelijk uit de wetenschap en de techniek, maar wat is het?
