Te zien t/m 10 november 2024

De Grote Vakantie­tentoonstelling

Bezoektijd: Gemiddeld (45 minuten)

Van routekaarten van de ANWB en de iconische Kip-caravan tot baden in Scheveningen en bikini’s aan de Costa del Sol: aan de hand van allerlei ontwerpen neemt De Grote Vakantietentoonstelling je mee in de designgeschiedenis van de Nederlandse vakantieganger.

Hoe wij vakantie vieren, laat zien wie we zijn. Het onthult onze verlangens, vergroot het contrast met, maar weerspiegelt ook ons dagelijkse leven. Vakantie wordt echter niet alleen beleefd, maar vooral ook gemaakt. Of we het nu doorhebben of niet, de beleving van onze vakantie wordt in grote mate beïnvloed door ontworpen objecten en het ontworpen landschap waarin we ons begeven. In De Grote Vakantietentoonstelling nemen we je mee op een typisch Nederlandse vakantie en kijken we naar de rol die ontwerp hierin speelt. Vanaf het moment dat je een keuze moet maken waar je naartoe wilt, de reis die je naar je bestemming brengt, de plek waar je je vakantie viert en wat je daar doet, tot aan het moment dat je terug thuis bent: De Grote Vakantietentoonstelling is een designreis door de Nederlandse vakantiegeschiedenis.

Bestel tickets

Kip Kuiken, jaren 60. Foto Kip Caravans

Een essentieel onderdeel van onze cultuur
De vakantie en alle objecten die ervoor ontworpen worden, zijn een fundamenteel onderdeel van onze materiële cultuur, identiteit en de geschiedenis van de moderne mens. Tot ver in de 19de eeuw was reizen voorbehouden aan de elite. Dit veranderde door de komst van nieuwe vervoersmiddelen als de trein, de auto en het straalvliegtuig. Ook sociale wetgeving speelde een rol: begin 20ste eeuw werd de achturige werkdag ingevoerd en in de jaren 60 volgde de wettelijke invoering van vakantie met behoud van loon. Nederlanders gingen steeds meer en verder weg op vakantie, met massatoerisme tot gevolg. Vandaag de dag is níét op vakantie gaan eerder uitzondering dan regel. We zijn ons er echter steeds vaker van bewust dat ons reisgedrag een negatieve invloed heeft op onze leefomgeving. Toerisme grijpt onherroepelijk in op het landschap, de natuur en de cultuur van een bestemming.

Een sfeer tekening voor het ontwerp van een aantal vakantiebungalows. Te zien zijn een aantal geschakelde, vierkante bungalows met daarvoor een aantal recreërende mensen aan een meertje.

Van den Broek en Bakema. Eurostrand, Valkenswaard, in opdracht van Sporthuis Centrum, 1976. Collectie Het Nieuwe Instituut

Een Kip in de hal en een Panda op zaal
De tentoonstelling bevat een aantal bijzondere objecten. Zo staat in de hal van het museum het Kuikenmodel van de Kip Caravan uit 1954. Dit mini-huis op wielen laat goed zien wat de rol van ingenieurs, architecten en carrosseriebouwers was in het ontwerp van onze vakanties. Op zaal staat een Fiat Panda uit 1983. Deze auto is een mooi voorbeeld van hoe auto’s in de jaren 80 steeds meer kampeerwagens werden. In dit model kon je zelfs een hangmat ophangen, of van de stoelen een tweepersoonsbed maken! Een ander tot de verbeelding sprekend ontwerp is de ‘zelfgebouwde kampeeraanhangwagen’ van Augustine Schreuder-Gratama (1897-1978). Schreuder-Gratama was in haar tijd een van de weinige vrouwelijke architectuurstudenten aan de Technische Hogeschool Delft. In 1933 bouwde ze haar eigen kampeeraanhangwagen; een voorloper van de huidige caravan. Een persoonlijk fotoalbum toont enerzijds haar professionele werkproces en anderzijds de aandoenlijke vakantiekiekjes van de wagen in gebruik.

Een advertentie in de vorm van een poster voor Zonexpres van NS. Te zien is een zongebruinde vrouw in bikini op het strand terwijl een golf water tegen haar rug aanrolt. Daarboven is de volgende tekst te lezen: "Zonexpres. Met de zonexpres naar de Cote d'Azur. Reizen van f.198,- af van elk treinstation in Nederland. Inlichtingen en boekingen bij de reisbureaus en alle NS stations."
Annette Kleij, Zonexpres, ca. 1970. Collectie Spoorwegmuseum
Een advertentie voor Inter-rail van NS in de vorm van een poster. Te zien is een foto van de billen van een persoon die een jeans draagt met daarboven een rugzak, uit zijn of haar achterzak steekt een Inter-rail ticket. Daarboven is de tekst te lezen: "Inter-rail. Jonger dan 26 jaar? Dan een hele maand door 21 landen treinen voor f. 420,-."
Inter-rail, 1978. Collectie Spoorwegmuseum