GOTH – Designing Darkness
Goth is de grootste subcultuur ter wereld. Goth is een levensstijl vol onbestemd verlangen naar de donkere kant van het leven. De tentoonstelling GOTH – Designing Darkness gaat op zoek naar de bronnen van de goth scene en presenteert twee eeuwen cultuurgeschiedenis vol dramatische verbeeldingen, onheilspellend design en zwartgallige kunst. Midden in het historische Den Bosch met zijn middeleeuwse en neogotische monumenten toont GOTH – Designing Darkness ook hoe deze duistere tegencultuur nu wordt verbeeld. Nog nooit eerder was het zó donker in een museum…
Nona Limmen, “Children of the Night (Sint-Janskathedraal ‘s-Hertogenbosch)”, 2019. C/o Nona Limmen.
Verleidelijke duisternis
Goth is geen stijl, maar de verbeelding van een gevoel; de ‘verleidelijke duisternis’, een melancholisch-romantische visie die na meer dan twee eeuwen stevig in onze cultuur is verankerd. Goth is een uitgesproken vorm van escapisme, een poging om de gewone wereld te vergeten en een spiegel voor te houden. Het verwerpt de onttoverde moderne maatschappij waarin alles te verklaren is en geeft je in plaats daarvan de gelegenheid om jezelf te verliezen in een wereld vol diepe betekenis, zwarte magie en onuitsprekelijke geheimen, op zoek naar vervoering en sensatie.
Onbekende fotograaf, “Theda Bara, publiciteitsfoto van de film Sin (regie Herbert Brenon)”, 1915. C/o Granger Historical Picture Archive / Alamy Stock Photo.
Een rijk overzicht
De tentoonstelling besteedt aandacht aan de bronnen van goth, die zowel in de klassieke Europese kunstgeschiedenis als in de alternatieve en populaire cultuur te vinden zijn. Je ontdekt een rijk overzicht met objecten en kunstvoorwerpen uit de collecties van onder andere het Kröller-Müller Museum, Musée d’Orsay, de Hamburger Kunsthalle en het Royal Institute of British Architects. Werken variëren van ontwerptekeningen van Pierre Cuypers en objecten van A.W.N. Pugin tot meubelen van André Lassen en H.R. Giger; van prenten van Odilon Redon en Felicien Rops tot fotografie van Nona Limmen; van negentiende-eeuwse rouwsieraden tot de couture van Linda Friesen en Marjolein Turin en van sculpturen van Sarah Bernhardt en Emmanuel Frémiet tot hedendaagse kunst en design van Sruli Recht, Carolein Smit en Cindy Wright.
Cindy Wright, “Eye to Eye (unification)”, 2020. Eigendom stad Antwerpen, in langdurige bruikleen in M HKA. C/o Pictoright 2021.
GOTH - Designing Darkness
Op zoek naar meer verdieping bij GOTH – Designing Darkness? Bezoek dan onze Derde Verdieping. Hier vind je de podcastserie bij de tentoonstelling, de zaalteksten en verschillende artikelen over het thema GOTH.
Spectaculair ontwerp
Het ontwerp van de tentoonstelling wordt verzorgd door Peter Hopman van Bureau Lakenvelder. De ondertitel Designing Darkness is het uitgangspunt van het ontwerp: een spel van licht en duisternis, waarin de schaduw de boventoon voert. Normaliter zijn tentoonstellingszalen overzichtelijke bakens van licht en helderheid, hier zorgen de donkere wanden die schuin in de zaal geplaatst zijn en de schaarse belichting voor een mysterieuze, duistere sfeer die perfect past bij de inhoud van GOTH – Designing Darkness. Twee audiotours leiden de bezoeker door de ruimte: er is een keuze tussen een meer traditionele tour en een tour die is ingesproken door de populaire pop-noir zangeres Lakshmi (bekend van Wie is de Mol), waarin muziek en geluidseffecten het verhaal van de tentoonstelling versterken. Duurzaamheid is een belangrijke overweging geweest in het ontwerpproces: de sokkels bestaan uit kratten die gebruikt worden voor de versterking van dijken: ze worden na de tentoonstelling gewoon weer voor hun oorspronkelijke doel ingezet.
Joe Bangay, “Portretfoto Siouxsie Sioux ter promotie van het album Juju”, 1981.
Een gothic boottocht, podcasts, film- en muziekfestival en workshops
Bij de tentoonstelling is een uitgebreid aanvullend programma van activiteiten. Tijdens een wandeltour door de stad ontdek je de (neo-)gotische kanten van Den Bosch. Tijdens een boottocht in de avond over de gedeeltelijk ondergrondse waterweg de Binnendieze hoor je duistere verhalen. Tijdens verschillende workshops in de herfst- en kerstvakanties ontwerpen kinderen en jongeren hun eigen gothic uitdossing. Tijdens een festival in samenwerking met De Verkadefabriek en Willem II zie en hoor je de mooiste gothic films en muziek. Tijdens de Sunday Talks ga je in debat over de maatschappelijke kanten van goth en tijdens lezingen leer je meer over de (kunst-)historische elementen in de subcultuur. Bij de tentoonstelling wordt ook weer een Derde Verdieping ingericht, het online platform van Design Museum Den Bosch. Een podcast-serie waarin conservatoren, kunstenaars en goths aan het woord komen, verschillende filmpjes, kijk-, lees-, en luistertips, diepgravende artikelen en registraties van de lezingen en debatten geven je de mogelijkheid om nog dieper in de inhoud van de tentoonstelling te duiken.
William J. Boot, “When Evening Twilight Gathers Round”, 1877. C/o The Maas Gallery.
Het boek GOTH – Designing Darkness
Bij de tentoonstelling verschijnt een boek, samengesteld door conservator Timo de Rijk en cultuurhistoricus Eric Smulders naar ontwerp van Yvo Zijlstra. Het is een visuele verkenning van de thema’s van GOTH – Designing Darkness waarin de werken uit de tentoonstelling worden aangevuld met hedendaags en historisch beeldmateriaal uit de populaire cultuur, kunstgeschiedenis en journalistiek. Het boek vertelt het verhaal van goth middels een prikkelende combinatie van beelden en citaten die nog nooit eerder in deze context bij elkaar gebracht werden. Het boek verschijnt eind november en is te koop bij het museum en in de betere boekhandel.
Marnix Schmidt, “Cosplayer op het Elfia Festival, Haarzuijlens”, 2019. C/o Marnix Schmidt.
Met dank aan
Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.
en Fonds 21
en het Mondriaan Fonds – regeling Kunst Erfgoed Presentatie
en de gemeente ‘s-Hertogenbosch
GOTH – de afgrond
19 maart 2022 14.00 — 15.30 uurEen lezing over filosofie en horror door Dimitri Goossens. Aansluitend een artist talk met Carolein Smit.
Dark Entries
6 maart 2022 12.30 — 14.00 uurDit interactieve college is een zoektocht naar de duistere bronnen binnen de popmuziek. Je maakt samen met muziek- en mediakenner Reint Boven een analyse aan de hand van muziek, tekst, video, albumhoezen.
Gothic Collage
6 maart 2022 14.30 — 16.30 uurAl tekenend verken je de tentoonstelling GOTH- Designing Darkness. Je zoomt in op spannende details, structuren, licht- en schaduw spel. Niet het eindresultaat maar het kijken staat voorop.
Oh my GOTH – het festival
5 maart 2022 t/m 6 maart 2022Design Museum Den Bosch, de Verkadefabriek en Willem Twee slaan de handen ineen en presenteren op 5 en 6 maart 2022 een tweedaags festival in het culturele hart van Den Bosch in het kader van de tentoonstelling GOTH – Designing Darkness.
Nieuw bloed, de poëzie van horror
5 maart 2022 11.30 — 13.00 uurTijdens deze lezing werpt Patricia Pisters, hoogleraar Film, Media en Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam, een nieuw licht op het horrorgenre bezien door de ogen van vrouwelijke cineasten.
Painting Darkness
5 maart 2022 13.30 — 16.00 uurIn deze schilderworkshop kies je voor de duistere kant in jezelf en verander je een alledaagse dag in een horror story. Je hoeft geen ervaring met schilderen te hebben in deze workshop waarin je met acrylverf op doek gaat werken.
A gothly afternoon
12 februari 2022 14.00 — 15.00 uurGoth is wijdverspreid in onze hedendaagse cultuur. Tijdens deze livestream stellen we aan de vooraanstaande schrijver en goth-kenner Catherine Spooner de vraag wat goth precies is.
Asking the gothic questions
11 februari 2022 20.00 — 21.30 uurDe grootste goth-kenners ter wereld komen samen in een livestream vanuit de tentoonstelling GOTH – Designing Darkness. Ze praten over de subcultuur en de historische wortels daarvan, maar ook over de toekomst van de stroming.
“A grief came riding”
30 januari 2022 13.30 — 15.00 uurIn de tentoonstelling zie je een aantal Britse rouwsieraden uit de 19e eeuw. Maar hoe zit het precies met die Victoriaanse rouwcultuur? En wat waren daar de Nederlandse tegenhangers van? Je hoort het in deze Sunday Talk van Liesbeth den Besten.
Kunstles GOTH – Designing Darkness
5 januari 2022 t/m 7 januari 2022 13.00 — 14.30 uurIn deze interactieve kunstles voor de hele familie kijken we samen naar een aantal ontwerpen uit de tentoonstelling. Waar komt deze naam vandaan, wie is er eigenlijk een goth, wat is er eng aan goth, of is het helemaal niet eng? Voor iedereen tussen 8 en 12 jaar, en hun families.
AFGELAST Gratis Museumavond
13 november 2021 19.00 — 22.00 uurHELAAS KAN DE MUSEUMAVOND DOOR DE AANGESCHERPTE CORONAMAATREGELEN NIET DOORGAAN. Bezoek gratis Design Museum Den Bosch en Het Noordbrabants Museum tijdens de Museumavond. Beleef een uitgebreid programma met een kunstenaarsgesprek, muziek tussen de kunst en bijzondere rondleidingen en lezingen.
Schemerige schijnsels
29 oktober 2021 t/m 31 oktober 2021In het weekend van Halloween bezoek je de duistere tentoonstelling GOTH-Designing Darkness, daarna maak jij je eigen monsterlijke mode-item, magische masker, huiveringwekkende hoed of afgrijselijke accessoire.
Duistere boottocht over de Binnendieze
21 oktober 2021 t/m 30 oktober 2021 17.00 — 18.00 uurDaal af in de donkere krochten van Den Bosch en ontdek de ondergrondse geheimen van de stad op de eeuwenoude Binnendieze. Speciaal voor de tentoonstelling GOTH – Designing Darkness is een unieke boottocht door dit geheimzinnige historische gangenstelsel uitgezet.
GOTH – de podcast
14 oktober 2021 t/m 18 april 2022In deze podcastserie gaan we in gesprek met de ontwerpers, kunstenaars, conservatoren, wetenschappers en goths die betrokken zijn bij de tentoonstelling. Wat betekent goth voor hen? Waarom steekt deze duistere stijl iedere paar jaar weer de kop op? En wat vertelt goth ons over de huidige maatschappij?
