Ontworpen liefde

Verliefdheid – Het hart

12 september 2023
Uit de tentoonstelling

Het hart kent vele betekenissen. Volgens Griekse filosofen staat het in verbinding met onze sterkste emoties. Venus zette harten in vuur en vlam met de pijlen van zoonlief Cupido. En in het oude Romeinse Cyrene is op een munt de oudste weergave van een hartvorm gevonden. Die beeltenis had overigens niks met een menselijk hart te maken en was afgeleid van een plant: de zonnekroon.

Hartendief
De hoofse liefde uit het Europa van de 12e en 13e eeuw gaf het hart als literair symbool voor de liefde een nieuwe invulling. Hoofse liefde eiste namelijk dat troubadours, edelmannen en ridders hun hart aan een onbereikbare en gehuwde vrouw zweerden. Die vrouwen stonden op een voetstuk: het was de taak van de man om zijn dame te amuseren met zang, dichtkunst, queesten en riddertoernooien.

Hou m’n hart vast
Het hart met twee lobben en een punt zoals wij het kennen, verscheen voor het eerst in Roman d’Alexandre, een roman van Lambert le Tort en Alexandre de Bernay uit 1344. In de illustratie door Jehan de Grise neemt een vrouw het hart van een man als geschenk aan. Het hartsymbool verspreidt zich daarna door Europa en verschijnt op manuscripten, sieraden, wapenschilden, speelkaarten en grafstenen.

I NY
In 1977 wordt het hartsymbool een werkwoord. In dat jaar ontwerpt de Amerikaanse grafisch ontwerper Milton Glaser namelijk een nieuwe identiteit voor de stad New York: het I ❤ NY logo. Een doorslaand succes: shirts, petten en tassen met het logo zijn niet aan te slepen. Glasers ontwerp maakt het ❤-symbool multi-inzetbaar: te gebruiken om je te verbinden met een persoon, plaats of ding.

Liefde is… een emoji
De Japanse telecom provider NTT DoCoMo doet daar in 1999 een schepje bovenop en lanceert de allereerste emoji’s. Inmiddels zijn er minstens dertig emoji’s waar een hart in voorkomt. Handig, want liefde laat zich soms moeilijk definiëren. Daarom voegen we ❤ toe aan mails en appjes. Sturen we valentijnskaarten met ❤ en geven we cadeaus met ❤. De onverminderde populariteit van het ❤-symbool biedt hoop en herinnert aan de tijdloze gedachte dat liefde ons kan redden.