Uit de tentoonstelling: performance

Duurzaamheid is momenteel de urgentste ontwerpopgave voor ontwerpers en een belangrijk aandachtspunt van consumenten. Innovatie op het gebied van materialen, experimentele productietechnieken en transparantere toeleveringsketens zijn een paar manieren waarop merken proberen de negatieve invloed van de productie op mens en milieu aan te pakken. Ontwerpers en customisers ontwikkelen ook duurzamere methoden om de levensduur van sneakers te verlengen door middel van upcycling, remakes en refurbishing.

Demping

Demping is van groot belang bij het ontwerp van sportschoenen, met als doel schokken op te vangen en de belasting van gewrichten en weefsels zoveel mogelijk te beperken. Demping is voornamelijk een functie van de tussenzool, wat door de jaren heen iconische en innovatieve ontwerpen heeft opgeleverd. Bijna elk merk heeft een eigen benaming en trademark voor zijn dempingoplossing, die het ooit generieke ethyleenvinylacetaat (EVA)-schuim vervangt.

Grip

Grip – of tractie – is misschien wel het startpunt van de sneakergeschiedenis geweest. Gevulkaniseerde rubberen zolen gaven sneakers hun naam, omdat je ermee kon ‘sneaken’ (geruisloos sluipen). Sneakers werden ooit gemaakt van een bijproduct uit de rubberindustrie; de eerste modellen werden dan ook geproduceerd door bandenbedrijven zoals Goodyear en Dunlop. De effectiviteit van de grip is nog steeds een belangrijk aandachtspunt bij het ontwerpproces. Er moet een goede balans zijn in de verhouding oppervlaktetype/zool en patroon/samenstelling, zodat modellen aan de fysieke eisen van specifieke sporten kunnen voldoen.

Barefoot

Barefoot is een ontwerpstijl die nauw verbonden is met demping en zich er tegelijk tegen keert. Het idee is: hoe dichter bij barefoot (‘blootsvoets’), hoe beter voor het lichaam. Deze ontwerpen vermijden demping. In plaats daarvan proberen ze gebruik te maken van de natuurlijke bescherming die de voet biedt, zoals wijd gespreide tenen, gelijke verdeling van druk over de hele voet en een natuurlijk bewegingsbereik. De voordelen zijn meer lenigheid, een betere balans en meer kracht van de voet.

Energy return

Energy return staat voor de hoeveelheid energie die vrijkomt bij het hardlopen en die niet door de schoen wordt opgenomen. Sportschoenen met de juiste verhouding tussen stevigheid en demping, hebben een vering die gunstig kan zijn voor langeafstandslopers. Bij sommige uiterst innovatieve hardloopschoenen zou die energy return naar verluidt kunnen oplopen tot ca. 5 procent, waarmee al een aantal atletiekrecords is gebroken. Dit soort resultaten is nog altijd onderwerp van discussie. Er bestaat een grijs gebied tussen sportuitrusting en technische doping.

Pasvorm

Een goede pasvorm die verstelbaar is en je voet op zijn plaats houdt zonder te knellen: dit was een belangrijk aandachtspunt in de ontwerpgeschiedenis van de sneaker. In eerste instantie werd dit eenvoudig opgelost met veters. Maar de uitdaging van een customized pasvorm leidde tot een verscheidenheid aan oplossingen. Neem de veterloze systemen die van de skischoen waren afgekeken of de ingebouwde, opblaasbare kamers in de uppers van schoenen. Of de toepassing van door NASA ontwikkelde elite-vezels en nieuwe breitechnieken die speciaal uitgevonden werden om ondersteunende uppers te maken.

Climate control

Materiaalinnovatie is bijzonder belangrijk geweest voor de doorontwikkeling van sportschoenen. Het werd voor designers mogelijk sneakers te ontwerpen voor gebruik onder uiteenlopende weersomstandigheden en om oververhitting bij atleten te voorkomen. Vroege modellen maakten gebruik van meshmaterialen voor luchtcirculatie en van nylon om de voeten droog te houden. Deze materialen werden later vervangen door innovaties zoals Gore-Tex, ClimaCool en FutureLight, die een combinatie van koel houden en bescherming beloven.

Geïntegreerde technologie

Sinds de jaren 80 passen sneakermerken nieuwe technieken in footwear toe om prestaties bij te houden. Zo is er elektronica ingebouwd die loopafstanden, gemiddelde loopsnelheid of het aantal verbrande calorieën bijhoudt. Recentere innovaties zijn onder meer schoenen met toegevoegde sensoren en microprocessoren in de hiel en schoenen met automatische veters. Blockchaintechnologie wordt ook gebruikt om vervalsingen tegen te gaan en te zorgen dat sneakers getraceerd en op verantwoorde wijze doorverkocht kunnen worden.

Stabiliteit

Activiteiten die snelle stapbewegingen vereisen — zoals basketbal, tennis en aerobics — vragen om sneakers die ontworpen zijn met stabiliteit als aandachtspunt. Om het risico op blessures zoals verzwikte enkels te verkleinen en bewegingscontrole te vergroten, wordt elk deel van de schoen geëvalueerd op de mogelijkheden om extra stabiliteit te bieden. Bepaalde aspecten van het ontwerp, zoals het verhogen van de upper of het toevoegen van componenten aan de tussenzool, ondersteunen de natuurlijke bewegingsradius van de voet.