Posthuman Platenkast

PC Music, ingezonden door Ralph-Hermen Huiskamp (popjournalist)

Muziek is misschien wel de oudste kunstvorm. Of het nou trance-opwekkende ritmes zijn, enorme opera’s, of een Jackson 5-hit waarop een kleuter meteen gaat dansen als ‘ie wordt opgezet. Zodra geluiden geordend worden, doet het iets met ons mensen. En dat kan net zo goed fysiek als emotioneel zijn. Maar wat nou als je popmuziek neemt en alles waar je normaal een connectie mee maakt, kunstmatig opblaast tot buitenaardse proporties? Om daarachter te komen kan je het best in de catalogus van label PC Music duiken.

Het beste voorbeeld daarvan is QT. Dat is geen echte zangeres, maar een avatar verzonnen door labelbaas A.G. Cook en producer Sophie. Haar enige single, ‘Hey QT’, klinkt als alles wat de laatste twintig jaar op de radio klonk, maar dan alsof een algoritme uit 2049 er de ultieme hit van heeft gemaakt. De tekst en melodie zijn zo zoet dat je er onpasselijk van wordt, we komen benen te kort om op de breaks te kunnen dansen en de productie glimt alsof Jeff Koons hem heeft uitgehouwen. Net zo onweerstaanbaar als ongemakkelijk. Als je dit hoort, is de vraag niet langer of wij als cyborgs ooit over cyborgschapen zullen dromen. Maar eerder of PC Music dan de hitlijsten zal aanvoeren.

Laurel Halo – Quarantine (2012), ingezonden door Dieuwertje van Schadewijk

Voor de ‘posthumane platenkast’ zou ik graag het album Quarantine (2012) van Laurel Halo willen aanbevelen. Deze plaat is inmiddels uitgegroeid tot een ‘moderne’ klassieker binnen de elektronische muziek, en dat heeft onder meer te maken met de nogal onconventionele wijze waarop Halo haar stem gebruikt. Die stem is op momenten duidelijk gemanipuleerd en vervormd, en op andere momenten radicaal en pijnlijk ‘menselijk’. Omvat Quarantine inderdaad een ‘pijnlijk menselijke’ realiteit, of maakt ze juist invoelbaar hoe de notie van ‘menselijkheid’ en menselijke subjectiviteit misschien steeds verder uit het zicht verdwijnt?

Dominik Eulberg – Mannigfaltig (2019)

De Duitse DJ en producer Dominik Eulberg is een fervent vogelaar maar voor zijn laatste plaat breidde hij zijn aandachtsgebied uit naar de gehele dierenwereld. De opeenvolgende nummers van het album corresponderen telkens met de (Duitse) naam van een dier of insect waar een getal in voorkomt Het eerste nummer luistert bijvoorbeeld naar de titel; ‘Eintagsflieg’. Dat nummer is trouwens ook meteen een nieuwe binnenkomer op een eigen lijst die ik bijhoud: ‘Songs I Want Played At My Funeral’. Wat dit prachtige album mijns inziens Posthuman maakt, is het feit dat Eulberg hier letterlijk stem geeft aan de binnen de Posthuman theorie vaak aangehaalde ‘meerstemmigheid’. Daarmee wordt veelal gedoeld op het loslaten van het witte en hetero-normatieve perspectief dat dominant is in onze samenleving. Naast veronachtzaamde groepen als vrouwen en minderheden strekt deze veelstemmigheid zich idealiter ook uit naar entiteiten met ‘non-human agency’ zoals de planten- en dierenwereld. Hoe mooi dat zou kunnen klinken horen we bij Eulberg.

Kenji Kawai – Ghost in the Shell soundtrack (1995)

De klassieke anime waarvan deze muziek de begeleiding vormt, is gesneden koek voor elke fan van het genre. Dit epos is feitelijk de Japanse tegenhanger van Bladerunner. Qua onderwerp is het verband met het Posthuman thema dus snel gelegd; een sciencefiction film over cyborgs. Dat zegt natuurlijk niet perse iets over de soundtrack. Een goede ‘score’ is immers niet alleen evocatief in samenhang met de bijbehorende film maar kan ook op zichzelf staan. Dat is hier zeker het geval. Het geluidspalet is minimalistisch en oneindig subtiel op de wijze die we van een Japanse productie mogen verwachten. Een somber en krachtig ritme bepaalt de meeste tracks. De hartslag van een wereld die zich – net als bij Bladerunner – afspeelt in een zogenoemde ‘used future’. Een toekomst die een morsige versie is van de beloftevolle visoenen van vandaag. In dat ambigue karakter. tegelijkertijd onheilspellend als troostrijk, schuilt het Posthuman-karakter van deze plaat. Ze schetst een wereld waar we voor gewaarschuwd worden met daarin bovendien de transhumanistische belofte (of dreiging) van een intelligentie die superieur is aan de onze

Follakzoid – I (2019)

Om niet alleen aan de – in dit opzicht allicht voor de hand liggende – elektronische kant van het spectrum te blijven, sluiten we af met wat meer instrumentale muziek. Het is allicht voor de hand liggend daarbij terug te grijpen naar de psychedelische muziek van de jaren zestig. [Gemotiveerde suggesties dienaangaande zijn welkom!] Maar waarom terugkijken als er ook nu nog geweldig gefreakte muziek wordt gemaakt. Schatplichtig aan drone en stoner muziek brengt Chili ons Follakzoid. Het gaat hier overigens, in weerwil van de titelaanduiding, om alweer hun vierde album. De columnist van de Volkskrant omschreef deze release als; “… een soort psychedelische krautrock, alsof Brian Eno en Can staan te jammen op een nevelige bergtop in de Andes.” Wat de plaat naar mijn gevoel goed weergeeft is de vervreemding en ‘otherworldiliness’ die het Posthuman thema kenmerkt. Deze is hybride van karakter; de posthuman is niet volstrekt onherkenbaar maar wel wezenlijk vreemd. Op soortgelijkje wijze is deze muziek soms schatplichtig aan het verleden – zoals ook de recensist aangeeft – maar vaker is zij letterlijk ongehoord. Wat Follakzoid laat horen is dat er na de Apocalyps (toch nog) een andere wereld op ons lijkt te wachten. Happy trails!