Wie de (sport)schoen past…

De sportschoen op straat
De populariteit van sneakers nam in de jaren zeventig van de vorige eeuw toe. Jongeren trokken massaal sportschoenen aan om op hun atletische helden te lijken. Maar ook bij muzikanten, filmsterren en hippies was de sneaker geliefd. In de hiphopscene was de leren sneaker van Adidas belangrijk. Deze sneaker werd opgepikt door rappers, breakdancers en hiphopliefhebbers. In de jaren tachtig en negentig – toen hiphop nog populairder werd – wilden nóg meer jongeren een paar sneakers toevoegen aan hun kledingkast.

Maar pas in 1980 werd de sneaker bij het grote publiek populair. Omdat het openbaar vervoer in New-York staakte en mensen niet meer met het openbaar vervoer konden reizen, moesten ze de afstand tussen werk en huis lopen. Voor vrouwen was het ondoenlijk om een forse afstand op hoge hakken af te leggen. Zij trokken liever hardloopschoenen aan. Deze zaten veel comfortabeler en maakten de lange afstand dragelijker. Vanaf dat moment werden sportschoenen veel vaker ‘in het normale leven’ gedragen en werden ze in de loop van de tijd zelfs een écht mode-item

Samenwerken met modeontwerpers en wetenschappers
Nu sportschoenen steeds vaker in het normale leven opduiken, gaan sportschoenbedrijven regelmatig in zee met modeontwerpers en modelabels. Een belangrijke samenwerking tussen een modelabel en een sportschoenbedrijf is die van het Japans-Franse modelabel Comme des Garçons met sportschoen-marktleider Converse.

Het sportschoenbedrijf maakt al sinds 1917 het All Star-sportschoenmodel. Deze klassieke canvas basketbalschoen wordt door Comme des Garçons versierd met een print van speelse rode hartjes. In de rode hartjes zijn twee oogjes te zien. Een typisch kenmerk van het modelabel.

Omdat Converse sinds 2003 een dochteronderneming van Nike Inc. is, drukt het Japanse modelabel ook haar stempel op een aantal andere Nike-schoenen. Zo fleurt het modelabel een aantal Nike-sneakers op met juwelen of lichtgevende kleuren. Maar het blijft niet bij de schoenen van Nike. Comme des Garçons neemt eveneens het gympjes-model van schoenenlabel Vans onderhanden. Met deze schoen kun je sporten, maar ze zijn toch vooral als modeschoen (met de uitstraling van een sportschoen) op de markt gebracht.

Comme des Garçons is niet het enige modelabel dat samenwerkt met sportschoenbedrijven. Ook andere modeontwerpers en kunstenaars zoeken een samenwerking op. Zo brengt Modehuis Balmain een gestroomlijnde sneaker op de markt voor sportschoenenmerk Puma. Kunstenares Sue Tsai (New York, 1987) ontwerpt voor hetzelfde bedrijf sneakers met een camouflageprint en versiert de schoenen met handgeschilderde, vrolijke bloemen.

Ook Adidas zoekt steeds vaker de samenwerking met modeontwerpers op. Zo slaat het bedrijf de handen ineen met modeontwerper Jeremy Scott (Kansas City, 1975). De Amerikaan staat bekend om zijn humoristische ontwerpen. Hij geeft een kleurrijke twist aan het uitgesproken beeldmerk van Adidas (de bekende bladeren en drie strepen).

Naast Scott werkt ook Stella McCartney (Londen, 1971) samen met Adidas. De milieubewuste modeontwerper brengt een geavanceerd en duurzaam sneakermodel met een futuristische uitstraling op de markt. Haar sneakerontwerp heeft op het eerste gezicht iets weg van een sok. Maar wie de schoen van dichtbij bekijkt, ziet dat McCartney goed over het ontwerp heeft nagedacht: door de combinatie van verschillende materialen wordt de voet goed ondersteund en heeft deze veel bewegingsvrijheid. Hierdoor bevat haar ontwerp zowel kenmerken van een typische sportschoen als van een imposante en modieuze eyecatcher.

Maar niet alleen modeontwerpers gaan samenwerkingen aan met sportschoenbedrijven. Ook wetenschappers slaan regelmatig de handen ineen met verschillende merken. Kennis en kunde is voor sportschoenbedrijven erg belangrijk: wetenschappelijke onderzoeksresultaten over grip, pasvorm, stabiliteit en demping kunnen de prestatie van een sporter positief beïnvloeden. Daarnaast is het steeds belangrijker dat sportschoenen duurzaam worden ontwikkeld. Wetenschappers kunnen hier een bijdrage aan leveren door te onderzoeken en adviseren welke productietechnieken en materialen bijdragen aan een ‘schoner’ of klimaatneutraal productieproces.

De dure sneaker
Toch koopt lang niet iedereen een paar schoenen om mee te sporten of in het dagelijks leven te gebruiken. Sommige schoenen worden nooit gedragen en zijn échte verzamel- of beleggingsobjecten. Deze ‘speciale sneakers’ zijn vaak limited edition-schoenen: een bepaald model sneakers waarvan de fabrikant (bijvoorbeeld Nike) er weinig op de markt brengt. In het hogere prijssegment variëren de prijzen van deze schoenen soms wel tussen de 4.500 euro en 13.000 euro. Omdat er een beperkt aantal schoenen aangeboden worden, ontstaat er vanzelf een levendige handel. De schaarste van de zeldzame exemplaren zorgt voor een miljardenbusiness.

Maar niet alleen limited edition-schoenen zorgen voor een levendige handel. Ook sneakers van designermerken zoals Balenciaga, Gucci, Dolce & Gabbana, Rick Owens en Off-White zijn de laatste tijd erg in trek. De exclusieve en prijzige ‘sportschoenen’ vliegen als zoete broodjes over de toonbank.

De sportieve schoenontwerpen van deze designermerken hebben een enorme invloed op de gehele schoenenbranche: andere schoenfabrikanten laten zich graag inspireren door het uiterlijk van deze designerschoenen.

Terugblik
Het is hard gegaan met de opmars van de sneaker. In 2002 sprak verslaggever Elleke van Duin in Elsevier haar verbazing uit over de sportschoen. In een mum van tijd wist ze zomaar dertien (!) mensen met sneakers te spotten.

Staking of geen staking: de sportschoen is niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Wereldwijd gaan er ieder jaar ruim 1,1 miljard paar sneakers over de toonbank. De directrice van een groot bedrijf, de politicus, de meneer achter de kassa en ouderen in het bejaardenhuis, bijna iedereen heeft wel een paar sportschoenen in de kast staan. Hierdoor is het haast onmogelijk om iemand te vinden die nooit sneakers draagt. Wie de (sport)schoen past… doet hem nooit meer uit.