Alle tijd van de wereld

Sommige ontwerpen zetten de wereld zodanig op zijn kop, dat we ons geen leven meer zonder kunnen voorstellen. Één van die uitvindingen is zonder twijfel de klok. De mechanische klok zorgde voor een ongekende maatschappelijke revolutie. In 1934 schreef de Amerikaanse historicus Lewis Mumford dat de “klok, en niet de stoommachine, de bepalende machine van het industriële tijdperk” was. Volgens Mumford maakte de gestandaardiseerde tijd de discipline en synchronisatie mogelijk die voor de industriële revolutie nodig was. Inmiddels beheerst de klok ons dagritme; de kalender bepaalt ons leven. Productiviteitsapps en -goeroes moedigen ons aan om elke minuut zorgvuldig vol te plannen. Stel je voor dat je iets mist!

Tijd is een mysterieus fenomeen dat wetenschappers, filosofen en kunstenaars al eeuwenlang fascineert. Daarnaast is de tijd sociaal en cultureel bepaald. Hoe we de tijd meten verraadt onze positie in de maatschappij. Uitbundig versierde klokken waren ooit voorbehouden aan de allerrijksten. Inmiddels is het juist een grote luxe om níet op de klok te hoeven kijken. Nog niet zo lang geleden leverden vakbonden een felle strijd voor de achturige werkdag; nu gaan er zelfs stemmen op voor een werkdag van zes uur. Nu atoomklokken elke seconde met wetenschappelijke precisie kunnen bijhouden, zijn er aanvullende ‘schrikkelseconden’ nodig om onze culturele kalender te laten bijbenen. De tijd blijkt, bij nader inzien, niet zo objectief als de klok ons doet vermoeden.

Hoe meten we de tijd, en vooral: hoe geven we haar vorm? Wat betekent het eigenlijk om productief te zijn, of om het maximale uit je dag te halen? De tentoonstelling Alle tijd van de wereld zet de tijd even stil, om haar eens van dichtbij te kunnen bekijken. Ze verkent de verhalen achter historische en moderne klokken, kalenders en andere tijdmeters die onze moderne wereld vormgegeven hebben.