Design for the Real World

Introductie (uit de tentoonstelling)

9 november 2020
Artikel

De tentoonstelling ‘Victor Papanek: The Politics of Design’ begint met een korte introductie over Victor Papanek en zijn gedachtegoed. Hier vind je de tentoonstellingstekst.

Victor Papanek: The Politics of Design is gewijd aan één van de belangrijkste design-denkers van de 20ste eeuw, aan zijn kerndoctrines en aan de vraag hoe we die naar de 21ste eeuw kunnen vertalen. “Ik zie design als een instrument voor politieke verandering,” zei Papanek, een Amerikaan van Oostenrijkse afkomst, in 1970 op de Zweedse televisie. In zijn bestseller Design for the Real World (1970/71) – tot op heden het meest gelezen designhandboek aller tijden – formuleerde hij deze boodschap op heldere en provocerende wijze. Zijn hele leven lang bleef hij die herhalen.

Papanek (1923–1998) had het daarbij over design voor minderheden, die als je ze optelt eigenlijk geen minderheden zijn; over de sociale, morele en ethische verantwoordelijkheid van designers; over ecologische duurzaamheid; over de processen en systemen waaruit design bestaat; over de consumptiemaatschappij en verspilling; en over onze allesverslindende drang steeds nieuwere dingen te bezitten.

Kortom: hij had het over de sociale en daarmee ook politieke draagwijdte van wat designers doen, terwijl die zich ogenschijnlijk enkel met de formele of functionele aspecten van hun werk bezighouden, met vraagstukken als de gebruiksvriendelijkheid of de verkoopbaarheid van hun ontwerpen.

Design is een zeer politiek beroep, dat is de belangrijkste boodschap die Victor Papanek had voor zijn tijdgenoten en iedereen die na hem kwam. Design is nooit zonder gevolgen. Het heeft altijd een impact op de samenleving, op het milieu en op de wisselwerking tussen beiden. Dat gold toen en dat geldt ook vandaag nog zo. Daarom bestaat de tentoonstelling niet enkel uit werk van Papanek, zijn studenten en andere tijdgenoten, maar bevat ze ook een aantal recente werken, zorgvuldig gekozen als consequent doorgedachte vertalingen van Papaneks ideeën naar de 21ste eeuw.