Design for the Real World

Is er hier iemand normaal? (uit de tentoonstelling)

9 november 2020
Artikel

Papanek inspireerde vele generaties ontwerpers. Het derde deel van de tentoonstelling ‘Victor Papanek: The Politics of Design’ toont hun werk rond het thema ‘minderheden’. Hier vind je de tentoonstellingstekst.

Als leraar en docent gaf Victor Papanek zijn designfilosofie door aan generaties studenten. Naast het werk van Papanek presenteert de tentoonstelling daarom ook veel werk van studenten dat onder zijn leiding tot stand kwam aan verschillende universiteiten in de VS en in andere landen. Veel van dit werk is gewijd aan de ideeën van Papanek rond zogenaamde ‘minderheden’, zeg maar iedereen die vaak wordt vergeten door design: kinderen bijvoorbeeld, maar ook vrouwen, ouderen en mensen met een handicap of in ontwikkelingslanden.

Centraal staat altijd de vraag wat normaal is en hoe onze materiële omgeving zo kan worden ontworpen dat wie niet aan die norm voldoet, er toch aan kan deelnemen. Kan design door ‘making’ – het creëren en produceren met eigen middelen – daadwerkelijk de zelfstandigheid en zelfbeschikking van mensen bevorderen?

Ook zijn er hier naast ontwerpen van Papanek en van zijn studenten werken te zien die gelijktijdig maar onafhankelijk zijn ontwikkeld, dit om te documenteren dat ook andere designers en architecten uit de jaren ‘60 en ‘70 zich inzetten voor inclusiviteit en participatie – hoewel niet altijd zo consistent als Papanek. Ouder werk wordt gecontrasteerd met werk van vandaag dat de ideeën van Papanek verder ontwikkelt en ze zo naar de 21ste eeuw vertaalt.

Geen enkel van deze hedendaagse werken beroept zich op de naïeve claim om enkel en alleen door design de wereld te verbeteren. In plaats daarvan dwingen ze ons na te denken over wat ‘beter’ betekent. Is iets dat beter is voor sommigen ook beter voor iedereen?