Victor Papanek: The Politics of Design
Design Museum Den Bosch presenteert het werk van de visionaire ontwerper, criticus en activist Victor Papanek (1923-1998). Zijn beroemde boek Design for the Real World: Human Ecology en Social Change (1971) staat voor een radicale visie op ontwerpen waarin duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid belangrijker zijn dan consumptie en commercie. De tentoonstelling toont zowel een retrospectief van zijn werk als de manier waarop jonge ontwerpers meer dan ooit met deze thema’s bezig zijn.
Deze tentoonstelling is een samenwerking met Vitra Design Museum, Barcelona Design Museum, Victor J. Papanek Foundation en University of Applied Arts Vienna, met een bijdrage van German Federal Cultural Foundation.
Wie? Papanek!
Design is veel meer dan alleen iets vorm geven. Het maakt deel uit van onze leefwereld en kan dus een instrument zijn voor politieke verandering. Dit was de benadering van Victor Papanek. Hij zag design als een belangrijke factor voor sociaal welzijn, een idee dat vandaag meer dan ooit relevant is. Op de vlucht voor de nazivervolging in Wenen emigreerde Papanek in 1939 naar de Verenigde Staten, waar hij de meest invloedrijke pionier van de twintigste eeuw werd op het gebied van sociale, ecologische en politiek georiënteerde ontwerppraktijken.
In deze video heet Timo de Rijk (directeur Design Museum Den Bosch) je welkom in de tentoonstelling, Alison Clarke (co-conservator) neemt je mee langs een aantal belangrijke werken en de directeur van het Vitra Design Museum, Mateo Kries, vertelt je meer over het belang van Victor Papanek.
Victor J. Papanek in Buffalo, NY, April 1959 © Donation from Nicolette Papanek, courtesy Victor J. Papanek Foundation
Design for the Real World
Welkom op de Derde Verdieping bij de tentoonstelling 'Victor Papanek: The Politics of Design'. Hier vind je meer verdieping bij de thema’s van de tentoonstelling, die in het museum te zien was van 18 oktober 2020 t/m 8 maart 2021. Papanek’s beroemde boek 'Design for the Real World' begint met het statement ‘Er zijn beroepen die schadelijker zijn dan dat van designer, maar echt veel zijn dat er niet.’ Op dit digitale platform onderzoeken we die uitspraak. Hoe kan vormgeving bijdragen aan een betere wereld? Wat is de rol van de ontwerper waar het gaat om duurzaamheid, inclusie en democratie? Hoe gaan hedendaagse designers om met hun verantwoordelijkheid richting ondervertegenwoordigde groepen en onze toekomstige generaties?
Design for the Real World
Zijn boek Design for the Real World: Human Ecology and Social Change (1971) is een manifest van designactivisme. Het is vertaald in meer dan twintig talen, is sinds zijn oorspronkelijke uitgave nooit uit druk geweest en blijft een van de meest gelezen boeken over ontwerp ooit gepubliceerd. Papanek pleit in dit boek voor een radicale verandering: in plaats van in dienst te staan van massaconsumptie en winstbejag, moet design de uitdagingen van de ‘echte wereld’ aanpakken, zoals die van inclusie, sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid.
Nog steeds relevant
De ideeën en gedachten van Victor Papanek worden nog steeds besproken – niet alleen in professionele kringen – en hebben generaties ontwerpers geïnspireerd. De debatten van vandaag over sociaal ontwerp en design thinking zijn gebaseerd op de ideeën van Papanek. Toch bleef deze grote denker, die zo uitgesproken tegen alle trends en rages was, over het algemeen onbekend bij een groter publiek. De tentoonstelling Victor Papanek: The Politics of Design is het eerste grote retrospectief van zijn werk, geplaatst in de context van zowel zijn tijd als de hedendaagse designscene.
“There are professions more harmful than industrial design, but only a very few of them.” — De openingszin van Victor Papanek's Design for the Real World
De tentoonstelling
Victor Papanek: The Politics of Design is te zien op de grote eerste verdieping van het museum. De tentoonstelling bestaat uit vier delen. In de introductie leer je Victor Papanek beter kennen aan de hand van een tijdslijn. Je ziet zijn vroege werk, alsmede dat van zijn tijdgenoten en inspiratiebronnen Frank Lloyd Wright, Charles & Ray Eames en Isamu Noguchi. Het tweede deel van de tentoonstelling is helemaal gewijd aan het boek Design for the Real World: Human Ecology and Social Change. Het derde deel gaat dieper in op de sociale kritiek die de kern vormde van Papaneks werk. Hij riep designers op om niet alleen decoratieve gadgets voor rijke witte Westerse mensen te ontwerpen, en richtte zijn blik expliciet op hen die in de mainstream ontwerpcultuur minder aan bod kwamen: niet-Westerse mensen, vrouwen, kinderen en mensen met een beperking. Belangrijk hierbij is dat ontwerpers niet alleen voor hen ontwerpen, maar dat ze actief betrokken worden bij het ontwerpproces. Het vierde en laatste deel van de tentoonstelling gaat over duurzaamheid. Zijn mantra ‘doing the most with the least’ is nog steeds een belangrijk uitgangspunt voor veel ontwerpers.
De verantwoordelijkheid van de ontwerper in crisistijd
Samen met de initiatiefnemers en ontwerpers van Minitopia organiseert Design Museum Den Bosch een weekend over de vraag wat de verantwoordelijkheid van de ontwerper in crisistijd is. Minitopia helpt bij het creëren van innovatieve, duurzame woonlocaties, waarin veel ruimte is voor solidariteit en saamhorigheid. Het zijn veelal woningen die compact, flexibel, kant en klaar of modulair zijn. Ontworpen met een app, en gebouwd met natuurlijke bouwstoffen of door slim gebruik te maken van bestaande materialen. In Den Bosch hebben ze op de locaties Poeldonk en De Rompert kleinschalige, circulaire gemeenschappen gerealiseerd. Daarmee staan ze in een directe lijn met de denkbeelden van Victor Papanek. Het weekend vindt plaats van 11 t/m 13 december en op het programma staat onder andere de lancering van het boek Minitopia, een debatmiddag, excursies naar Minitopia in combinatie met een bezoek aan de expositie en een mobiele galerie bij het museum.
Met dank aan
Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Kickstart Cultuurfonds.
Studenten Design Academy geven hun visie op Papanek
19 maart 2021 14.30 — 15.00 uurIn deze virtuele tour presenteren masterstudenten van de Design Academy Eindhoven een alternatieve lezing van de tentoonstelling Victor Papanek: The Politics of Design.
Thinking Beyond Papanek: Decolonizing Design Education
18 maart 2021 18.00 — 20.00 uurIn deze tweedelige programmareeks laten masterstudenten van het Critical Inquiry Lab van de Design Academy Eindhoven hun licht schijnen over het werk van Papanek en zijn invloed op het denken over design.
De veranderende rol van de ontwerper in tijden van crisis
11 december 2020 15.00 — 17.00 uurOntwerpers, architecten en kritische denkers debatteren over de veranderende rol van de ontwerper. Verwacht een verdiepend gesprek over hoe je vaste structuren kan veranderen, gewoon door het te doen.
Kinderworkshop: ‘Is er hier iemand normaal?’
22 oktober 2020 12.00 — 13.30 uurEen workshop voor iedereen van 8 t/m 13 jaar. Je krijgt een ontwerpopdracht met verschillende uitdagingen om voor iemand te ontwerpen die anders is dan jij.
Kinderworkshop: ‘Is er hier iemand normaal?’
22 oktober 2020 14.00 — 15.30 uurEen workshop voor iedereen van 8 t/m 13 jaar. Je krijgt een ontwerpopdracht met verschillende uitdagingen om voor iemand te ontwerpen die anders is dan jij.
Kinderworkshop: ‘Is er hier iemand normaal?’
20 oktober 2020 12.00 — 13.30 uurEen workshop voor iedereen van 8 t/m 13 jaar. Je krijgt een ontwerpopdracht met verschillende uitdagingen om voor iemand te ontwerpen die anders is dan jij.
Kinderworkshop: ‘Is er hier iemand normaal?’
20 oktober 2020 14.00 — 15.30 uurEen workshop voor iedereen van 8 t/m 13 jaar. Je krijgt een ontwerpopdracht met verschillende uitdagingen om voor iemand te ontwerpen die anders is dan jij.
