Mapping Modernity

13. Utrecht Uitbreidingsplan

31 oktober 2023

Waterlinie hindert uitbreiding Utrecht

Voor Utrecht krijgt Hein Berlage de opdracht een uitbreidingsplan te ontwerpen, samen met directeur Publieke Werken L.N. Holsboer. Berlage is inmiddels een gelauwerd stedenbouwer. Utrecht ligt bij de Nieuwe Hollandse Waterlinie, dus houdt het duo rekening met het schootsveld van de forten (zie de grijze cirkels). Stadsuitbreiding plannen zij noodgedwongen naar noord en west. In het gebied waar niet gebouwd mag worden tekenen ze een nationale luchthaven: de groen omrande ruit bij fort Hoofddijk. De Amsterdamse lobby verhindert dat hier daadwerkelijk een vliegveld komt. Ook de rondweg langs de forten wordt niet gerealiseerd door bezwaar van het ministerie van Oorlog. Wat er wel komt: het stadion waar FC Utrecht nog steeds speelt. Op basis van het plan zijn Oog in Al, Overvecht en de industrie in de noordwesthoek gerealiseerd. Lang vóór het wegens hittestress en klimaatverandering een noodzaak is ontwerpen ze parken en schaduwrijke lanen met lange rijen bomen. Na de boomloze 19e-eeuwse revolutiebouw kan geen stad meer zonder groene aankleding.

Holsboer & Berlage, Utrecht Uitbreidingsplan, Utrecht 1920. Coll. S/T V.788, 81 x 108,5 cm.