Eerste Wereldtentoonstelling in Londen
Het internationale karakter van de eerste ‘World Fair,’ met zijn spectaculaire shows van de toonaangevende Britse industrie, blijkt uit James Wylds speciale plattegrond van Londen: de titels en legenda staan ook in het Frans en het Duits.
J. Wyld, Map of London and visitor’s guide to the Great Exhibition, London 1851. Coll. S/T U.1h.69, 56 x 108 cm.
Meer hoofdstukken
1a,b. Geological and palaeontological map
Kleurenlitho Britse eilanden Geologie en paleontologie worden belangrijk bij het lokaliseren van ontginbare grondstoffen. Deze kleurenlitho van de Britse eilanden geeft een overzicht van de aardkundige kennis van het gebied, de vorming van gesteenten en sedimenten in de aardkorst, en van fossiele resten van organismen onder het aardoppervlak.
2. Hartlepool Coal District
Kolenvelden van Noordwest Engeland Deze kaart met de velden van het Hartlepool kolendistrict in Noordwest Engeland geeft informatie over alle grondeigenaren, de te betalen percentages over de opbrengst van de mineralen, en het moderne netwerk van mijnen, spoorwegen en arbeidersdorpen.
3. Plan of Manchester
Manchester katoenhoofdstad Deze plattegrond van Manchester uit 1829 is verdeeld in cirkels, die weer onderverdeeld zijn in kleinere secties. Het centrum wordt gevormd door de Beurs voor Textielhandel, ook al staat deze niet in het midden. Met alfabetisch gerangschikte sectoren en een aparte namenlijst zijn straten snel te vinden op deze moderne en functionele plattegrond….
4. Canals
Kanalenkaart Op deze kaart met 28 kanalen in Noordwest Engeland is elk kanaal apart gekleurd, met vermelding van de maximale lengte en breedte voor boten. Per kanaaldeel worden in ‘feet and inches’ ook de waterstanden boven zeeniveau bij eb aangeven.
5. Liverpool
Plattegrond Liverpool Deze kaart van Liverpool is bedoeld om ‘nuttige kennis’ te bevorderen. Deze stad met haar havendokken wordt rijk van haar hoofdrol in de Britse slavenhandel en daarna van de invoer van ruwe katoen van de slavenplantages in het zuiden van de Verenigde Staten.
6. Savannah River
Savannah Rivier, Georgia Deze moderne kustkaart toont de Savannah-rivier in Georgia, vanaf de monding tot de gelijknamige stad. Ieder navigatiebaken en elke boei staat ingetekend en de dieptes van de rivierbedding wordt aangegeven in vadems. Savannah is belangrijk als havenstad voor de katoenplantages in haar achterland tot de blokkade van de rivier tijdens de Amerikaanse…
7. Cotton Kingdom
Map of the Cotton Kingdom De Amerikaanse landschapsarchitect Frederick Law Olmsted (die ook het Central Park in New York ontwierp) bereist vanaf 1852 als journalist het zuiden van de Verenigde Staten. Aan het begin van de burgeroorlog bundelt hij zijn verslagen voor het Britse publiek in The Cotton Kingdom. Hij beschrijft het systeem van slavenplantages:…
8. Quantités de coton
Verschuivende katoenimporten Charles J. Minard is de grondlegger van de infograph, een informatieve visuele representatie van ruimtelijke en statistische data op een geografische ondergrond. Op deze drie infographics met de katoenimporten in de jaren 1858, 1864 en 1865 toont Minard de crisis op de Europese textielmarkt door toedoen van de Amerikaanse burgeroorlog. Elke millimeter breedte…
9. English and Scotch Railways
Exponentieel groeiend Brits spoorwegnet Charles Cheffins’ kaart toont een natie in volle vaart door bestaande spoorlijnen in zwart te tonen, de lijnen in aanbouw in rood aan te geven en geprojecteerde lijnen blauw te maken.
11. Commercial Routes
Scheepvaartroutes en Brits Imperium Deze wereldkaart in mercatorprojectie presenteert het Britse imperium (in rood) op het hoogtepunt van haar macht. Koude golfstromen zijn blauw, warme stromen zijn roze. De kaart toont de talrijke routes van stoomschepen tussen de grotere havens. De drie inzetten noemen de rederijen die regelmatige lijndiensten exploiteren.
12. Handelsatlas
Nederlandse handelsatlas De Haagse hoofdonderwijzer J.J. ten Have ontwerpt de eerste Nederlandse handelsatlas. Hierin visualiseert hij reeksen economische gegevens in simpele kaarten. Op dit kaartje zien we hoe tijdens de 19e eeuw de industriële revolutie vaste voet aan de grond krijgt van Wallonië en het Ruhrgebied tot Plojesti en de Donbas (het Donetsbekken). Ten Have…
13. Groot-Amsterdamsch Kanaal
Prestigieus Noord-Hollands kanaal Deze drietalige overzichtskaart van het Noord-Hollands kanaal viert de ingebruikneming van dit prestigieuze project. Willem I, de ‘kanalenkoning’, gafheeft opdracht gegeven tot het graven van dit 80 km lange kanaal van 37 meter breed en 5,68 meter diep. Paarden trekken nu binnen een etmaal houten zeeschepen van Den Helder naar Amsterdam.
15. Hoogheemraadschap
Hoogheemraadschap van Schieland Met deze art-deco kleurenlitho in vier bladen viert dit Hoogheemraadschap haar 650-jarig jubileum. Het omslaggebied en de oppervlaktematen van de polders staan op de kaart, evenals de molens en gemalen. Let op de grappige fake-familiewapens links.
16a,b. Militaire Kaart
Militair-topografische kaart In 1854 is de Peel nog 75 km lang en ± 15 km breed; een landschap met heidevelden, zandduinen, veel vloeibare grond en moeras (hoogveen), en ondiepe plassen. Men begint dit ‘onland productief te maken door het graven van vaarten voor de afwatering en het transport van zwarte turf. In 1921 sticht de…
17. Spoorwegkaart van Nederland
Spoorwegkaart van Nederland Deze spoorwegkaart van een sigarenfabriek in Kampen toont het netwerk van spoor- en tramwegen van Nederland in 1912. Concurerende maatschappijen verzorgen de exploitatie. In 1909 voert de overheid één nationale tijd in, zodat verwarrende dienstregelingen met plaatselijke tijden verdwijnen.
18. Wielrijders en automobilisten
Wielrijders en automobilisten rond Den Haag Na oprichting van de Provinciale Waterstaat in 1875 gaat de provincie Zuid-Holland zich weer bemoeien met vaarwegen, spoor- en tramlijnen, en grint- en zandwegen, die ook op deze kaart onderscheiden worden. Het afschaffen van tollen op de wegen stimuleert het verkeer.
19. Stand der Electrificatie
Elektrificatie in Zuid-Holland Deze provinciekaart toont de geëlectrificeerde en de niet geëlectrificeerde gemeenten plus de gemeenten waar nog onderhandeld wordt over aansluiting. In 1924 begint de Leidse Lichtfabriek ook met de levering van goedkope stroom voor huisverwarming.
20. Ruilverkaveling Staphorst
Ruilverkaveling in Staphorst Vanaf 1924 is ruilverkaveling mogelijk met instemming van de meerderheid van de belanghebbenden. In Staphorst, waar boerengronden van twintig meter breed soms wel een lengte van vijf kilometer hebben, brengt deze herindeling het aantal kadastrale percelen terug van 13.000 naar 1900.
21. Veluwezoom
Nationaal Park Veluwezoom De ‘Veluwezoom’ wordt in 1930 het eerste nationale park van Nederland. Natuurmonumenten wil niet alleen bedreigde gebieden beschermen maar ook de bezoekers de natuur beter doen kennen en liefhebben. In 1939 zijn er verspreid over heel Nederland al negentig staatsnatuurmonumenten.
