Het theater van de echtheid
In een tijdperk vol herhaling en namaak snakken we meer dan ooit naar authenticiteit. We willen beleven, voelen, meemaken en bezitten wat écht is. Die authenticiteit is erg subjectief: misschien voelen we ons eerder aangetrokken tot het gevoel van authenticiteit dan tot wat daadwerkelijk echt is. Goth jaagt het gevoel van authenticiteit met overgave na, en schrikt er niet voor terug om dit gevoel op een kunstmatige manier op te roepen.
Marnix Schmidt, “Cosplayer op het Elfia Festival, Haarzuijlens”, 2019. C/o Marnix Schmidt.
Aan de ene kant is goth verwant aan de romantische traditie van nagemaakte ruïnes en fantasievol gerestaureerde kastelen, die vandaag de dag onder andere voortleeft in rollenspellen of fantasyfestivals. Een sprookje waarin we zelf de hoofdrol spelen is weliswaar verzonnen, maar voelt voor ons soms authentieker dan de chaos van alledag. Anderzijds baseert goth zich ook op de duistere traditie van terror en horror, terug te vinden in de gotische roman of de horrorfilm. Ook deze traditie heeft een boodschap over echtheid, al is die wel een stuk onheilspellender: onze maatschappij mag dan licht, ordelijk, en logisch lijken, maar misschien onthult ze in onze nachtmerries pas haar ware gezicht.
“We make up horrors to help us cope with the real ones.” — Horrorschrijver Stephen King, Danse Macabre, 1981
Het voortdurende spel tussen echt en namaak geeft goth een ongemakkelijke relatie met moderne commercie en marketing. Goth zoekt immers naar een échter leven dan onze platte maatschappij te bieden heeft. Maar dat gevoel van authenticiteit kan ook worden nagemaakt, verpakt en verkocht. Het authentieke heeft vaak een eigen vormentaal met specifieke ingrediënten: denk aan natuurlijke of zelfs aardse materialen, een ambachtelijke afwerking, of nadrukkelijke sporen van intensief gebruik. Sommige kunstenaars en ontwerpers gebruiken dit bewust om de werkelijkheid bijna te overtreffen: een soort hyperauthenticiteit, als antwoord op de beklemmende verstrengeling van echt en namaak.
Meer Artikelen
Zó Posthuman (3): Monsterlijke mensen en menselijke monsters
Afgerukte ledematen, ontbindende lijken en afstotelijke monsters. Net als in het posthumanisme staat in gothic het lichaam centraal. Toevallig? Volgens curator Tomas van den Heuvel niet.
Duisternis en melancholie gevangen in geluid
Goth-muziek bestaat alweer zo’n veertig jaar, maar voor buitenstaanders blijft het moeilijk grip te krijgen op het onsterfelijke genre. Daarom een klaarstoomcursus door goth-kenner Marloes Bontje.
De beste bingewaardige GOTH-series
Ben je klaar voor de ultieme Netflix goth-binge? Met deze kijktips kom je de winter wel door!
The Boneyard Boys: gothic in de Engelse literatuur
In de Engelse literatuur ontstaat in de loop van de achttiende eeuw een verlangen naar de duistere middeleeuwen, een fascinatie met het bovennatuurlijke, met dood, verderf en het hellevuur. Het resultaat: de beroemde gothic novel.
Identiteit en gemeenschap
Uit de tentoonstelling: goth is een slagveld voor de grote kwesties van identiteit, individu en gemeenschap. Nu, én al in de negentiende eeuw.
De donkere spiegel van de ziel
Uit de tentoonstelling: de overdonderende natuur speelt in de traditie van goth een grote rol: als decor voor ongrijpbare mysteriën of onuitsprekelijke geheimen, maar soms ook als hoofdrolspeler.
Een bedacht verleden
Uit de tentoonstelling: de geschiedenis wordt in goth aangedikt, omgevormd of ronduit verzonnen. Het verleden waarop goth zich baseert is een bedwelmende mengeling van fantasie en werkelijkheid.
Geen vorm maar sfeer
Uit de tentoonstelling: in de traditie van goth worden beelden, symbolen en stijlen naar hartenlust gemengd – het resultaat is een gedragen sfeer, die de fantasie prikkelt en de duisternis creëert. Goth is geen stijl in de traditionele zin, maar een gevoel.
Duistere technologie
Uit de tentoonstelling: in goth wordt het verleden gezien als een fotonegatief van de moderne tijd – in goede óf in kwade zin. Vaak zijn het daarbij juist de gebreken van technologie – de krassen op de film, de verkleuring van de foto – die een gothic gevoel aan het beeld geven.
De spookachtige stad
Uit de tentoonstelling: de stad is in de goth traditie van de vroege twintigste eeuw een dreigende, onpersoonlijke, alles opslokkende metropool.
Alternatieve stereotypen
Uit de tentoonstelling: de subcultuur goth experimenteert als geen ander met gender, seksualiteit en stijl, en vindt zo steeds nieuwe betekenissen voor oude stereotypen.
