De donkere spiegel van de ziel
In de filosofie is het sublieme de ervaring van iets overdonderends, onbevatbaars. Deze ervaring wekt in ons een mengeling van angst, verrukking en ontzag op. Het woord valt vaak in verwijzing naar de woeste en ongetemde natuur. Die sublieme natuur speelt in de traditie van goth een grote rol: als decor voor ongrijpbare mysteriën of onuitsprekelijke geheimen, maar soms ook als hoofdrolspeler. Zo toonden Romantische landschapsschilderijen van de negentiende eeuw de natuur vaak als een afspiegeling van de ziel van de kunstenaar. De donkere bossen of hoge bergen drukten gevoelens van eenzaamheid, verlangen, of onbehagen uit.
“[…] this wildness of thought, and roughness of work; this look of mountain brotherhood between the cathedral and the Alp […].” — Kunstcriticus en schrijver John Ruskin, The Stones of Venice, 1851-1853
De eigentijdse goth zoekt eveneens vaak inspiratie of toevlucht in de natuur. Ook hier is de natuur nooit zomaar een romantisch plaatje. De gothic-expert Catherine Spooner stelt dat de hedendaagse gothic beeldtaal een bijzondere fascinatie heeft met ‘negatieve ruimte’: plekken waar iets hoort te zijn, maar waar niets is, of waar niets méér is. In onze tijd van klimaatverandering is dit gothic beeld van de natuur, als duistere of onbestemde plek van angst en verlangen, misschien wel actueler dan ooit.
Meer Artikelen
Zó Posthuman (3): Monsterlijke mensen en menselijke monsters
Afgerukte ledematen, ontbindende lijken en afstotelijke monsters. Net als in het posthumanisme staat in gothic het lichaam centraal. Toevallig? Volgens curator Tomas van den Heuvel niet.
Duisternis en melancholie gevangen in geluid
Goth-muziek bestaat alweer zo’n veertig jaar, maar voor buitenstaanders blijft het moeilijk grip te krijgen op het onsterfelijke genre. Daarom een klaarstoomcursus door goth-kenner Marloes Bontje.
De beste bingewaardige GOTH-series
Ben je klaar voor de ultieme Netflix goth-binge? Met deze kijktips kom je de winter wel door!
The Boneyard Boys: gothic in de Engelse literatuur
In de Engelse literatuur ontstaat in de loop van de achttiende eeuw een verlangen naar de duistere middeleeuwen, een fascinatie met het bovennatuurlijke, met dood, verderf en het hellevuur. Het resultaat: de beroemde gothic novel.
Identiteit en gemeenschap
Uit de tentoonstelling: goth is een slagveld voor de grote kwesties van identiteit, individu en gemeenschap. Nu, én al in de negentiende eeuw.
Een bedacht verleden
Uit de tentoonstelling: de geschiedenis wordt in goth aangedikt, omgevormd of ronduit verzonnen. Het verleden waarop goth zich baseert is een bedwelmende mengeling van fantasie en werkelijkheid.
Geen vorm maar sfeer
Uit de tentoonstelling: in de traditie van goth worden beelden, symbolen en stijlen naar hartenlust gemengd – het resultaat is een gedragen sfeer, die de fantasie prikkelt en de duisternis creëert. Goth is geen stijl in de traditionele zin, maar een gevoel.
Het theater van de echtheid
Uit de tentoonstelling: goth jaagt het gevoel van authenticiteit met overgave na, en schrikt er niet voor terug om dit gevoel op een kunstmatige manier op te roepen.
Duistere technologie
Uit de tentoonstelling: in goth wordt het verleden gezien als een fotonegatief van de moderne tijd – in goede óf in kwade zin. Vaak zijn het daarbij juist de gebreken van technologie – de krassen op de film, de verkleuring van de foto – die een gothic gevoel aan het beeld geven.
De spookachtige stad
Uit de tentoonstelling: de stad is in de goth traditie van de vroege twintigste eeuw een dreigende, onpersoonlijke, alles opslokkende metropool.
Alternatieve stereotypen
Uit de tentoonstelling: de subcultuur goth experimenteert als geen ander met gender, seksualiteit en stijl, en vindt zo steeds nieuwe betekenissen voor oude stereotypen.
