Juist in onze tijd van klimaatontwrichting en brandstofschaarste staat het terugdringen van luchtweerstand weer hoog op de agenda van ontwerpers. Zo krijgt de stroomlijnpionier Paul Jaray – die al in 1922 betoogde dat de stroomlijning van auto’s noodzakelijk was, omdat dit brandstof bespaarde – alsnog het laatste woord.
Iconen na streamline
In de jaren ’30 was de stroomlijnstijl nieuw en spectaculair. Inmiddels lijkt het toekomstbeeld van die tijd ons misschien wel al te optimistisch. Toch zagen we ook vanaf de jaren ’60 nog nieuwe iconen van de vooruitgang. Zo zette de Japanse Shinkansen-hogesnelheidstrein de trein in 1964 weer op de kaart als vervoersmiddel van de toekomst. De Franse TGV is hiervan een beroemde navolger. Ook de Concorde, een gestroomlijnd vliegtuig dat sneller dan het geluid kon vliegen, werd wereldberoemd.
Luigi Colani
Het spectaculaire en soms bizarre ‘biodesign’ van de excentrieke Duitse ontwerper Luigi Colani bewijst dat de stroomlijnstijl zijn symbolische kracht nog niet helemaal kwijt is. In de jaren 70 brak hij internationaal door met futuristisch gestroomlijnde ontwerpen voor – onder andere – auto’s, vrachtwagens, vliegtuigen en treinen. Veel van deze ontwerpen zijn nooit massaal in gebruik genomen, maar kregen wel een iconische status als unieke toekomstvisies.
Hoe waait de wind?
Transport is verantwoordelijk voor ongeveer 21% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. De afgelopen jaren zijn er dan ook vanuit allerlei hoeken voorstellen gedaan om het transportmiddel van de toekomst te ontwikkelen. Daarbij speelt aerodynamica, die de zuinigheid van voertuigen kan bevorderen, een belangrijke rol. Van éénvleugelige vliegtuigen tot zwevende treinen en ranke zonneauto’s – de gestroomlijnde vorm lijkt weer helemaal terug, maar nu als pure noodzaak.
Meer
Historische, gestroomlijnde boeken
Over stroomlijning, zowel de ontwerpstijl als het wetenschappelijke fenomeen, is en wordt nog steeds veel geschreven. Een selectie aan historische boeken van conservator Tomas van den Heuvel.
Gestroomlijnde sporters
Wielrenster Ellen van Dijk is zevenvoudig wereldkampioen en zette in 2022 het werelduurrecord op haar naam. In deze video vertelt ze waarom stroomlijning voor haar belangrijk is.
Gestroomlijnde zonneauto’s
Zonneauto’s moeten zo efficiënt mogelijk zijn en worden daarom helemaal gestroomlijnd. In deze video vertelt Luc Evertzen van Solar Team Twente je meer over het belang van stroomlijning bij zonneauto’s.
Gestroomlijnde dieren
In de zoektocht naar de ideale stroomlijn wordt vaak gekeken naar de natuur. Maar waar hebben we het eigenlijk over als we het hebben over gestroomlijnde dieren?
Stroomlijning en luchtweerstand
Wat is een stroomlijn? En wat is luchtweerstand? In deze video legt Thijs van Druenen van Technische Universiteit Eindhoven je de basis uit.
Prestatie
Aero-of hydrodynamica is cruciaal voor snelheidssporten als zwemmen, wielrennen, schaatsen, bobsleeën en skiën.
Ideaal
Het gestroomlijnde design ging in zijn hoogtijdagen samen met bepaalde moderne idealen.
Iconen
Nieuwe, gestroomlijnde voertuigen werden in advertenties en reclames vaak aangeprezen als de toekomst van het vervoer. Stroomlijntreinen, -auto’s, -vliegtuigen en -boten kregen zo een iconische status.
Experiment
In veel vroege experimenten werd de luchtweerstand van verschillende vormen met elkaar vergeleken om zo de perfecte vorm te achterhalen.
Betovering
De nieuwe mogelijkheden voor vooruitgang hadden grote invloed op de kunst en de populaire cultuur.
Natuur
Leren van de natuur dus toch heel nuttig zijn om aerodynamische ontwerpen te maken.
Stroomlijnen – wat is dat?
De term “stroomlijn” komt oorspronkelijk uit de wetenschap en de techniek, maar wat is het?
