Mapping Modernity

10. Afsluiting Zuiderzee

2 november 2023

Kustlijnverkorting waar technisch mogelijk

Vele bedijkingsplannen van de Zuiderzee Vereeniging zijn voorafgegaan aan dit ontwerp van Cornelis Lely e.a., en ook dit plan was zeker niet de laatste publicatie voor men overging tot de aanleg. Lely was niet alleen een bevlogen ingenieur, hij was ook een gewiekst politicus. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij minister van Waterstaat, en in die positie loodste hij de Zuiderzee-plannen door het parlement. De watersnoodramp van 1916 had de noodzaak tot ingrijpen kristalhelder gemaakt, en ondanks de grote schaarste ging men in 1918 akkoord met het plan voor de Afsluitdijk. Ook in 1891 is kustlijnverkorting al de kern van het plan, alleen is dat op dat moment technisch nog volstrekt onuitvoerbaar. Bij de realisatie in 1932 is de Afsluitdijk nog steeds een huzarenstukje.

Het plan is min of meer uitgevoerd zoals al in 1891 was voorzien. Dankzij heftig verzet van de milieubeweging werd alleen de inpoldering van het Markermeer verhinderd. Veiligheid is een veelgehoord argument om de natuur terug te dringen. Van die natuur is niet veel meer over en er wonen inmiddels een half miljoen mensen.

J. van der Toorn & C. Lely, Ontwerp tot Afsluiting der Zuiderzee over Wieringen met gedeeltelijke indijking binnen die afsluiting, ’s-Gravenhage 1891. Coll. S/T F.59, 91,5 x 63 cm.