Mapping Modernity

12. Directe Plan

2 november 2023

Omineus advies voor afsluiting Zeeland

Twee dagen voor het noodlot toeslaat presenteert ingenieur Johan van Veen aan zijn bazen een ambitieus plan om de zeearmen in Zuid-West Nederland deels af te dammen. Het is een ruwe schets, zeker geen technisch ontwerp, maar het idee is duidelijk. Het doel komt overeen met Lely’s plannen voor de Zuiderzee: de kwetsbaarheid van dijken verkleinen door kustlijnverkorting. Al sinds de jaren 1930 staat Van Veen bekend als de ‘lastige’ ambtenaar van Rijkswaterstaat. Keer op keer benoemt hij de verwaarlozing van de zeeweringen, maar door de Tweede Wereldoorlog zijn veel dijken beschadigd door inundaties en bombardementen, en de focus op de wederopbouw verhindert serieuze actie. Veel elementen van de latere Deltawerken zitten al in dit plan, maar Van Veen is voorzichtiger met de kracht van het water in de monding van de zeearmen: hij tekent de afsluitingen dieper landinwaarts en rekent op aanslibbing in de Voordelta, waarbij de zwaarste golven breken voor ze de dammen bereiken. Is het origineel van dit iconische rapport na digitalisering vernietigd? Gelukkig bleek er nog een exemplaar in het Nationaal Archief.

Rijkswaterstaat, Directie Benedenrivieren, afdeling Studiedienst, Directe Plan (tot afsluiting der tussenwateren), 's-Gravenhage 1953, bijlage 1 in: Afsluitingsplannen der tussenwateren, nota van Hoofdingenieur A.J. van Veen aan de HID Rijkswaterstaat, directie Benedenrivieren, 29 januari 1953. Coll. Nationaal Archief.