Mapping Modernity

17. Kaart van Istanbul

31 oktober 2023

Istanbul en de Bosporus

Deze zeldzame stafkaart is, zoals het colofon in Ottomaans-Turks vermeld, afkomstig uit de Drukkerij van de Verenigde Chefs van Staven. Pas laat in de 19e eeuw neemt het Ottomaanse leger kaarttechnieken van Frankrijk en Duitsland over, inclusief de standaardschaal 1:50.000 (1cm op de kaart is 500m op de grond), maar wel met eigen kleurstelling. De legenda bevat aanduidingen van (spoor)wegen, watergangen (waaronder een aquaduct, met pijltjes vanaf een noordelijk stuwmeer) en telegraaflijnen (over de heuveltoppen), maar ook (christelijke en islamitische) begraafplaatsen en soefiloges (‘tekkes’). Moskeeën en kerken ontbreken echter. Naar Europese maatstaven van die tijd is de kaart nogal slordig. Het meest in het oog springende symbool van moderniteit is de notitie van de zwarte spoorlijnen, aan de Europese kant eindigend bij de Galatabrug in Istanbul, en over de Bosporus verder Azië in. De kaart dateert van kort voor de ineenstorting van het Ottomaanse leger tijdens de Eerste Balkanoorlog, als Bulgarije oprukt tot voor de poorten van de stad.

Verenigde Chefs van Staven, Istanbul ve Boğazı ve civarı haritası (Kaart van Istanbul, de Bosporus en hun omgeving), Istanbul 1911-’12. Coll. S/T W.2s.2, 105 x 112,5 cm.