Radical Austria | Everything is Architecture

Schöner Wohnen

13 april 2021
Artikel

Deze tekst van Bart Lootsma is afkomstig uit de catalogus van de tentoonstelling. Klik hier voor de volledige catalogus.

Schöner Wohnen was een invloedrijk woontijdschrift waarin een smaakvol-burgerlijke levensstijl wordt gepropageerd. Schöner Wohnen, of de vernietiging van de bewoonbare doodskist daarentegen is een film die architectuurcollectief Salz der Erde in 1971 maakte en waarin het ideaal van Schöner Wohnen genadeloos onderuitgehaald wordt.

Johann Jascha, Schöner Wohnen, Wenen, 1969–1975.

De collectieven Zünd-Up en Salz der Erde zijn direct door het Aktionisme beïnvloed. De leden werkten aanvankelijk aan een aantal acties van Otto Mühl mee. Die samenwerking werd beëindigd omdat ze zijn gedrag te autoritair vonden. Daarop gingen ze zelfstandig als Zünd-Up verder om uiteindelijk Salz der Erde te worden. Hun provocerende gebruik van het (naakte) lichaam en hun materiaalgebruik zijn ontleend aan de Aktionisten. Maar ze lieten zich ook inspireren door de radicale tegencultuur van de hippies in de Verenigde Staten.

Salz der Erde, Schöner Wohnen oder die Zerstörung des Wohnsarges, 1971 (still). Collectie Timo Huber.

In collages, performances en films protesteren Zünd-Up en Salz der Erde tegen de maatschappelijke context van de architectuur van hun tijd. In hun ogen heeft het kleinburgerlijke en katholieke Oostenrijk nog niet met zijn fascistische verleden afgerekend. Karakteristiek voor de groepen is hun ambivalente houding ten opzichte van de steeds verdere versmelting van lichaam en techniek, mens en machine. Ze zijn erdoor gefascineerd, maar leveren er ook scherpe kritiek op.

Zünd-Up, Triptychon (altar), 1970 (detail). Collectie Timo Huber. Foto: Ben Nienhuis, Design Museum Den Bosch.